Lawines en lawineveiligheid
In het wintersportseizoen hoor je vaak berichten over skiërs en snowboarders die buiten de piste door lawines worden verrast en daarbij helaas niet meer tijdig kunnen worden bevrijd. De verse laag sneeuw, die er zo vredig bij ligt in de winterzon, kan ook zo dodelijk zijn. Deze verse sneeuwlaag heeft ook een enorme aantrekkingskracht op veel skiërs en snowboarders, omdat ze buiten de piste minder andere skiërs tegenkomen en op plekken komen waar je normaal niet komt. Ze genieten van de backcountry!
Bewegen in deze sneeuw is bewegen in een compleet andere wereld, een backyard die erom vraagt om verkend te worden. Jaarlijks komen er gemiddeld 100 mensen om door lawines in de Alpen. Maar zijn deze onfortuinlijke skiërs onfortuinlijk of onverstandig? Skiën buiten de piste is altijd gevaarlijker dan op de piste, maar door verstandig te skiën, kun je het grootste gevaar verminderen. Het is daarom belangrijk om na te denken over hoe je verstandig buiten de piste kunt skiën. In deze blog bieden we informatie over de verschillende types lawines en de lawine-uitrusting die momenteel verkrijgbaar is bij wintersportspecialisten of outdoor speciaalzaken.
Welke soorten lawines zijn er?
Er zijn verschillende soorten lawines, waaronder:
Schneebrett: Dit is een lawine waarbij de bovenste sneeuwlaag niet goed hecht aan de onderliggende laag. Als deze laag wordt getriggerd, bijvoorbeeld door een skiër, kan deze als een soort plank (‘brett’) gaan schuiven of glijden.
Droge poedersneeuw: Dit is een losse poedersneeuwlawine die ontstaat bij hevige sneeuwval en lage temperaturen. Deze kan ontstaan door een dikke wolk van sneeuw die snel de berg afraast omdat het haar eigen gewicht niet aankan.
Poedersneeuw: Dit is een lawine waarbij sneeuw omhoog wordt geworpen en in haar beweging steeds meer sneeuw meeneemt. Dit gebeurt meestal op steile hellingen en kan uiteindelijk snelheden bereiken tot drie keer de snelheid van het eerste moment.
Natte sneeuw: Dit is een lawine die ontstaat door het smelten van sneeuw, met name op zonnige dagen of na natte sneeuwval. Als de bovenste laag steeds zwaarder wordt, kan deze plotseling beginnen te schuiven.
Hoe wordt het niveau van lawinegevaar weergegeven?
Bij de aanduiding van het lawinegevaar worden een vijf-tal gevarenniveau’s gebruikt:
Bij Lawinegevaar 1 is de kans klein op een lawine. De sneeuwlaag is vrij stevig en lawines zijn alleen mogelijk onder zeer hoge belasting op zeer steile hellingen. Als er een lawine plaatsvindt, is deze waarschijnlijk vrij klein.
Bij Lawinegevaar 2 is de kans aanzienlijk hoger. Op de meeste plekken is de sneeuw nog steeds vrij stevig, maar op sommige steile hellingen kan de sneeuw onstabiel zijn. Er is vaak nog steeds een hoge belasting nodig om een lawine te veroorzaken.
Bij Lawinegevaar 3 is de kans op een lawine echt groter. Op steile hellingen is de sneeuw niet stevig en ook bij lage belasting kan er al een lawine ontstaan. De lawines die kunnen ontstaan zijn middelgroot tot groot. Veel ongelukken gebeuren op dit niveau, omdat mensen denken dat het niet zo gevaarlijk is en dus het gevaar onderschatten.
Bij Lawinegevaar 4 is het eenvoudig om een lawine te veroorzaken. Zelfs door een enkel persoon. Vanaf dit niveau zal ook het lawinealarm flitsen. Dit is een lamp die bij elke gondel en bij elk bord een flitsend licht geeft om mensen te waarschuwen voor de gevaren. Houd je dus altijd aan de lokale regels.
Bij Lawinegevaar 5 is het uitermate onverstandig om off-piste te gaan. Dit niveau komt zelden voor, maar bij zeer veel sneeuwval kan het voorkomen. De sneeuw is eigenlijk overal zwak en op middelmatige en steile hellingen kunnen spontaan grote of zeer grote lawines plaatsvinden. Een instabiel sneeuwdek veroorzaakt gegarandeerd problemen.
Opleidingen over lawineveiligheid
Als je geïnteresseerd bent in het skiën of snowboarden buiten de piste en op zoek bent naar de ultieme backcountry-ervaring, is het verstandig om iets te leren over lawineveiligheid. Hoewel er op het internet veel informatie te vinden is, bevelen wij het altijd aan om een cursus bij een specialistische organisatie (zoals het Snow Safety Center in Nederland) te volgen. Hier kun je op verschillende niveaus leren hoe je de lawinegevaren inschat, beperkt en hoe je iemand snel kunt bevrijden als deze bedolven is onder de sneeuw.
Als je serieus bent over het skiën of snowboarden buiten de piste en de ultieme backcountry-ervaring wilt beleven, is het cruciaal om te leren over lawineveiligheid. De basisuitrusting die altijd nodig is, bestaat uit drie items: een lawinepieper, een sonde en een sneeuwschep.
Een lawinepieper is een apparaat dat helpt om iemand te vinden die bedolven is onder een lawine. Het apparaat heeft een zender- en ontvangerfunctie. Als iemand onder een lawine ligt (en zelf ook een lawinepieper aan heeft staan), kun je jouw lawinepieper in de zoekmodus (search) zetten en de frequentie gebruiken om het signaal van de lawinepieper te detecteren en zo de locatie van de persoon te bepalen. Het is aanbevolen om altijd een 3-antenne lawinepieper te dragen en de software up-to-date te houden.
Een sonde is een uitklapbare stok die gebruikt wordt om de locatie van een lawine slachtoffer in de sneeuw snel en nauwkeurig te bepalen. Het is een dunne metalen staaf met graduaties erop en deze wordt in de sneeuw gestoken om de diepte van het slachtoffer te meten. Dit helpt om snel en effectief te kunnen graven naar het slachtoffer, waardoor de overlevingskansen toenemen. Lawine sondes zijn verkrijgbaar in verschillende lengten en gewichten. Het is dus belangrijk om de juiste te kiezen voor jouw specifieke behoeften en omgevingen.
Een lawineschep is een belangrijk hulpmiddel bij het uitgraven van iemand die door een lawine is bedolven. Het is een compacte, lichtgewicht schep die gemakkelijk opgeborgen kan worden in een rugzak. Het is belangrijk dat de schep sterk en betrouwbaar is, zodat het snel en efficiënt gebruikt kan worden in een noodsituatie. Veel lawineschep-ontwerpen hebben unieke functies, zoals verstelbare lengte, rechthoekige schopvlakken voor efficiënt graven, en geoptimaliseerde gewichtsverdeling voor comfortabel gebruik. Kies altijd een schep die bij jouw off-piste activiteiten past en bekijk de functies zorgvuldig voordat je een aankoop doet.
Lawine airbags zijn de afgelopen jaren steeds meer in populariteit gestegen. Wanneer je de lawine airbag activeert, vergroot jij je eigen volume. Hierdoor drijf je beter op de lawine in plaats van dat je bedolven wordt onder de lawine. Hiermee vergroot je jouw overlevingskans aanzienlijk. Een belangrijke voorwaarde is uiteraard dat je tijdig de airbag activeert. Het klinkt erg logisch, maar je kunt verrast worden door de lawine en uit balans raken. Train daarom op het activeren van de airbag. Ook is het belangrijk dat je de werking en toestand van je rugzak en airbag regelmatig controleert.
Er zijn tegenwoordig ook airbagsystemen die opgeblazen worden door een elektronische pomp waardoor je onbeperkt kunt oefenen. Kijk dus goed welke lawine airbagrugzak juist is voor jou. Ben jij regelmatig buiten de piste te vinden en is off-piste snowboarden en skiën echt jouw ding, dan is een dergelijke rugzak een must!
Al deze lawine-uitrusting worden terecht aangeprezen door de diverse fabrikanten, maar het is echt een combinatie van alles die off-piste skiën en snowboarden uiteindelijk veilig(er) maakt. Dus de juiste uitrusting, een goede algemene kennis van de omstandigheden in de bergen, kennis van de actuele stand van zaken, het juist toepassen van al deze kennis en een goede fysieke conditie.
Zorg er daarom voor dat je altijd een goede planning maakt en goed op de hoogte bent van de lokale weers- en lawinevoorspellingen. Zorg ook voor goed onderhoud van je lawinepieper, sonde, schep en eventuele airbagrugzak, en blijf/laat jezelf trainen in het juiste gebruik ervan. Bij lawines gaat het immers om levensbedreigende situaties en de eerste 15 minuten zijn cruciaal.
Bij Twinseasons helpen wij je graag met alles over lawineveiligheid. Wij verkopen lawine-airbags van bekende merken als Ortovox, Mammut en Arva en kunnen je hierin specifiek adviseren. Mocht je nog vragen hebben, bezoek dan onze winkel voor een persoonlijk advies of stuur ons een e-mail met je vragen.
| 
| 
| 
| 
| 
| 
| 